Oude Rijn Paardenartsen

Equine Corona Virus

Het equine corona virus, ofwel paarden corona virus (ECov ) is een RNA virus wat bij het paard verspreidt wordt via de mest. Na opname via de mond worden paarden besmet, de zogenaamde fecale-orale overdracht. Het duurt 2-4 dagen voor paarden de eerste klachten gaan vertonen. Dat wordt de incubatietijd genoemd. De afgelopen jaren zijn weinig infecties met ECov gezien en meestal alleen bij jonge veulens. Sinds enkele maanden nemen de meldingen over flinke infecties bij volwassen paarden toe. Dankzij recent onderzoek is het nu beter mogelijk om te testen.

Besmettingsroute

Paarden nemen het virus via de mond op door contact met een besmet oppervlak of besmet voer. De besmetting in de omgeving ontstaat door contact met geïnfecteerde mest. Besmette paarden scheiden maar een korte periode zelf corona uit. Vaak begint die uitscheiding enkele dagen na infectie en die houdt aan tot zo’n 2 weken na infectie.

ECov kan door direct contact met een besmet paard worden overgedragen, maar ook door indirect contact met spullen. Denk daarbij aan besmette oppervlaktes zoals poetsplaatsen, paddocks en stallen. Maar ook materialen uit een besmette stal zoals mestvorken en kruiwagens of via mensen door middel van thermometers, handen en kleding of schoenen. Let dus goed op! Zijn er paarden op stal die worden verdacht van een corona infectie, hou dan materialen strikt gescheiden en reinig schoenen en kleding grondig. Gebruik bijvoorbeeld andere schoenen op stal, dan wanneer je de stal verlaat.

Besmettingen worden vaker gezien in de wintermaanden als paarden dicht op elkaar worden gehuisvest. Of paarden drager kunnen zijn van het virus is nog niet bekend. Wel weten we paarden zonder zichtbare klachten het virus kunnen uitscheiden. Niet elk paard wordt even ziek van het virus.

Symptomen

Tot voor kort zagen we vrijwel alleen klachten bij jonge veulens: koorts, niet drinken, sloom en koliek. Sinds kort zien we ook volwassen paarden met milde tot ernstige klachten. De meeste paarden zijn enkele dagen mild tot matig ziek. Denk daarbij aan minder eetlust, regelmatig liggen, sloomheid en milde koorts 38,5- 39°C. In ernstiger gevallen laten volwassen paarden koliek zien, hoge koorts rond 40 °C en soms (10-20%) ontwikkelen ze diarree. Sterfte komt niet vaak voor, maar paarden kunnen wel degelijk aan ECov overlijden, zeker als de ziekte te laat wordt ontdekt. Tijdig ingrijpen is nodig om ernstige complicaties te voorkomen.

Bij paarden met ernstige verschijnselen kan bloedonderzoek helpen. Zo kan onder andere uitdroging, eiwitverlies en de waarde van ontstekingscellen worden bepaald. Vaak dalen de witte bloedcellen sterk en dit is gevaarlijk. 

 Staat je paard in de buurt van een stal waar een ECov uitbraak heerst? Bel dan je dierenarts al bij milde koliek en minder eetlust. Ook koorts zonder luchtwegklachten is reden voor ECov verdenking. In januari 2024 zijn besmettingen vastgesteld op stallen in de regio Benschop en Reeuwijk.

Diagnose

De dierenarts zal je paard grondig onderzoeken om tot een voorlopige diagnose te komen. Bij een verdenking op ECov moet je al rekening houden met besmettingsgevaar voor andere paarden.

De diagnose moet dan nog bevestigd worden door monsters af te nemen. Dit zijn zogenaamde Eswabs die rectaal worden genomen, vaak meerdere dagen achter elkaar. Hier kan met een PCR test het virus in worden aangetoond. Daarnaast wordt bloed afgenomen aan het begin van de infectie en 14-21 dagen later nogmaals. Door de stijging van antistoffen tegen ECov kan een infectie alsnog worden vastgesteld. Deze zogenaamde seroconversie is dan het bewijs voor ECov, als eerder het onderzoek op de swabs negatief was. Soms is het virus maar kort in de mest aanwezig. Zo kan een vals-negatief resultaat ontstaan. Je dierenarts kan je helpen om een goed plan te maken om tot een diagnose te komen.

Momenteel wordt door de Universiteitskliniek onderzoek gedaan naar ECov. Wij doen daar als praktijk met onze Corona patiënten ook aan mee. Zo helpen we de wetenschap vooruit en kunnen we in de toekomst ECov besmettingen nog beter onder controle krijgen. 

Indien een infectie is vastgesteld is de beste preventieve maatregel: (stal)hygiene! Voorkom dat je zelf tussen paarden of stallen de infectie versleept. Om een stal te reinigen moet het oppervlak eerst goed ontdaan worden van alle sporen van organisch materiaal (stalbedding, mestresten, zand etc.). Daarna kan de stal gereinigd worden met desinfectiemiddelen Halamid of Dettol en moet de kans krijgen goed op te drogen. Ook materialen op deze manier reinigen.

Paarden zijn 2 weken na de laatste klachten normaal gesproken weer virusvrij. Wil je het zeker weten, of had je paard geen duidelijke klachten? Laat dan je dierenarts met een Eswab en PCR test controleren of ECov nog aanwezig is in de mest.  

Zie ook het kopje ‘besmettingsroute’.

Prognose

Meestal verlopen de klachten mild en kunnen de paarden thuis met twee weken goed herstellen. In ernstige gevallen hebben de paarden een week intensive-care nodig, daarna nog een week medium-care en enkele weken herstel om op krachten te komen en weer conditie te ontwikkelen.

Voorzorgsmaatregelen

Deze dieren moeten worden geïsoleerd door ze als laatste te voeren, te verzorgen en uit te mesten om daarmee mogelijke besmetting van andere dieren te voorkomen. Denk daarbij ook aan de risico’s van indirecte overdracht via materialen/kleding. Paarden die worden verplaatst van een stal waar ECoV voorkomt naar een nieuwe stal moeten gedurende 3 weken apart worden gehouden, waarbij directe of indirecte overdracht van het virus via de mest wordt voorkomen. Mest kan worden gecontroleerd via de zogenoemde PCR test alvorens paarden weer in nauw contact te brengen met andere (gezonde) paarden.